منظور از طبقه ها
یک اجتماع را می توان از جهات مختلف نگاه کرد و طبقه بندی کرد. در اینجا منظور من از طبقات اجتماعی، طبقاتی است که بر مبنای ارزش گذاری فرهنگی و جمعی تفکیک می شوند، این طبقات البته می توانند به شکل های مختلف تقسیم شوند از نظر ارزش مذهبی، ارزش مکان جغرافیایی، ارزش خونی و ارزش های دیگر؛ اما در مورد طبقات اقتصادی نیز، طبقه بندی ما می تواند بر اساس ارزش های پولی و ثروت باشد و طبقات سیاسی نیز بر مبنای ارزش های قدرت و یا جایگاه قدرت و یا همچنین می تواند بر مبنای جایگاه تصمیم گیری در جامعه باشد.
منظور از اصالت
منظور من از اصالت نیز بر این است که هر طبقه ای وجود و ماهیت متناسب با خودش را داشته باشد و بتواند وجود خودش را بر مبنای ماهیت خودش تطبیق دهد. به طور مثال یک گل تقسیم می شود به گل مصنوعی و طبیعی و البته این دو هر کدام به نوع های دیگر تقسیم می شوند. این تقسیم بندی که ممکن است وجود داشته باشد یا نداشته باشد اما وقتی از امکان به وجود می آید ماهیتی پیدا می کند که با آن ما می توانیم وجود آن را تشخیص دهیم که مثلا یک گل مصنوعی وجود دارد و چیست. حال اگر یک گل مصنوعی را به ما نشان دهند با توجه به فهم چگونگی وجود و ماهیت آن به اصالت گل مصنوعی بودن آن پی می بریم و می گوییم این گل یک گل مصنوعی است اما اگر یک چیزی که نه می توان در وجود و ماهیت گل مصنوعی قرار بگیرد و نه طبقه بندی دیگر مجبوریم بگوییم آن چیز اصالت ندارد حتی اگر آن را در طبقه گل های مصنوعی بگذارند باز هم آن جایگاه را ندارد. بحث اصالت یک چیز و در اینجا منظور ما، طبقه ها به همین موضوع اشاره دارد.
چرا طبقه ها اقتصادی و سیاسی و اجتماعی ایران اصالت ندارند
ما در اینجا گفتیم که طبقه های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی در ایران، اصالت ندارند. بحث روی وجود و ماهیت این طبقات و بررسی آنها از لحاظ وجود و ماهیت و مشخص کردن اصالت آنها نیاز به کتاب ها تحلیل دارد. اما در اینجا چند مثال می زنم تا بگویم چرا طبقات مختلف در زندگی ایرانی ها اصالت ندارند.
این نکته را باید اضافه کرد که اصالت به این شکل نیست که کاملا وجود داشته باشد و یا نه اصلا نباشد بلکه این اصالت روی یک طیف یا محور قرار می گیرد که ممکن است گفته شود که فلان چیز اصالت بیشتری دارد یا کمتر یا اصلا ندارد و …
به طور مثال در طبقه های اقتصادی، می توانیم جامعه ایران را به طبقه سرمایه دار و بدون سرمایه تقسیم کرد و هر کدام را نیز می توان به چندین دسته تقسیم کرد. در اینجا می خواهم طبقه سرمایه دار ایران را بررسی کنم. مجبوریم طبقه سرمایه دار را مشخص تر کنم چون می تواند انوع دیگری داشته باشد. طبقه سرمایه دار ما در اینجا طبقه ثروتمندان و سرمایه داران دولتی در برابر غیر دولتی منظور است. طبقه دولتی که سرمایه دار است.
اصالت طبقه سرمایه دار دولتی
ابتدا باید مشخص کنیم طبقه سرمایه دار دولتی چیست و از کجا آمده است ؟ این طبقه را می توان به طبقه ای که ابتدا سرمایه دار بوده و بعد وارد دولت شده و طبقه دولتی که بعد سرمایه دار شده است تقسیم کرد همچنین می توان به طور کلی سرمایه دار دولتی را طبقه ای دانست که به واسطه دولت سرمایه دار شده است که از تقسیم دو طبقه قبلی خارج است. اما در اینجا ما همین طبقه سرمایه داری که به واسطه دولت سرمایه دار را در نظر داریم. حال ببینیم این طبقه چقدر اصالت دارد؟
این طبقه سرمایه دار که به واسطه حضور در دولت و استفاده از امتیازهای آن سرمایه دار شده به این معنی است که از ابتدا سرمایه دار نبود و سرمایه خود را به واسطه تقلب در سرمایه دار شدن به دست آورده است و اگر امتیازهای دولت نبود این سرمایه دار به وجود نمی آمد پس این نوع سرمایه داری وجود خود را عاریت گرفته است و قائم به ذات نیست و به همین ترتیب ماهیت آن یک ماهیت آمیخته با دزدی، سوء استفاده و بدون تولید و یا ایجاد ارزش پولی واقعی در جامعه بوده است. این سرمایه دار این چنین به راحتی می تواند سرمایه خود را از دست بدهد اگر نتواند امتیازهای خود را داشته باشد.پس این سرمایه دار کمترین اصالتی ندارد.
البته قبل از این باید خود سرمایه دار با اصالت را تبیین می کردیم که یعنی فردی که در جامعه تولید ارزش اقتصادی کرده و این تولید و ارزش پایدار است و بر جامعه تاثیر می گذارد.
پس همانطور که دیدیم سرمایه دار دولتی اصالت ندارد و بقیه طبقات اجتماع ایران را نیز می توان از این منظر بررسی کرد. این مورد که بررسی شد یک مورد بود که حتی نیاز نیز به جهان عینی رفت و وجود و ماهیت آن را از نظر اصالت بررسی کرد بلکه از همان ابتدا بی اصالت است اما برخی موارد را باید با توجه جامعه عینی ایران بررسی کرد چون برخی مفاهیم فی نفسه اصالت دارند اما وقتی وارد جامعه ایران می شویم اصالت خود را از دست می دهند.
عیسای درخشان/ تیر 1403